Fitch Ratings obniża perspektywę Polski
Warszawa, wrzesień 2025 — Agencja Fitch 5 września 2025 r. ogłosiła zmianę perspektywy kredytowej Polski ze „stabilnej” na „negatywną”, utrzymując jednocześnie rating na poziomie „A-”. Kilka dni później, 10 września 2025 r., Fitch wydał analogiczną decyzję wobec Banku Gospodarstwa Krajowego (BGK), który jako instytucja państwowa dzieli ocenę kredytową z państwem. Zmiana perspektywy to sygnał ostrzegawczy dla kondycji finansów publicznych i stabilności gospodarczej kraju.
Rosnący deficyt budżetowy
Według danych Fitcha, deficyt sektora instytucji rządowych i samorządowych w 2024 roku wyniósł 6,6% PKB, przekraczając zarówno prognozy rządowe, jak i wcześniejsze szacunki agencji. W 2025 roku deficyt ma wzrosnąć do 6,9%, a w kolejnych latach utrzymać się na poziomie powyżej 6%. Dla porównania, średni deficyt w krajach o podobnym ratingu to około 2,9% PKB.
Główne przyczyny pogorszenia sytuacji fiskalnej to:
- wyższe wydatki na obronność i sektor publiczny,
- niższe dochody budżetowe,
- brak skutecznej strategii konsolidacji finansów.
Zadłużenie państwa na ścieżce wzrostu
Zadłużenie Polski rośnie w szybkim tempie. W 2023 roku wynosiło 49,5% PKB, a w 2025 ma osiągnąć 59,3%. Prognozy na 2027 rok wskazują na poziom 68,3% PKB, co znacząco odbiega od średniej dla krajów z ratingiem „A” (53,7%).
Wzrost zadłużenia pociąga za sobą wyższe koszty jego obsługi. W 2027 roku Polska ma przeznaczyć 7,2% dochodów budżetowych na spłatę odsetek — to ponad dwukrotnie więcej niż średnia dla krajów o podobnym ratingu.
Wydatki na obronność i napięcia polityczne
Polska przeznacza obecnie około 4,7% PKB na obronność, co plasuje ją w czołówce państw NATO pod względem udziału wydatków wojskowych w gospodarce. Choć inwestycje w bezpieczeństwo są uzasadnione, stanowią istotne obciążenie dla budżetu.
Dodatkowo, sytuację komplikuje napięcie polityczne. Po majowych wyborach prezydenckich, Prezydent Karol Nawrocki wykorzystał prawo veta wobec kilku ustaw, w tym dotyczących reform podatkowych i konsolidacji fiskalnej. Brak współpracy między prezydentem a rządem może utrudnić wdrażanie działań naprawczych, szczególnie w kontekście zbliżających się wyborów parlamentarnych w 2027 roku.
Gospodarka nadal rośnie
Pomimo trudności fiskalnych, Polska utrzymuje solidne tempo wzrostu gospodarczego. W pierwszej połowie 2025 roku PKB wzrósł średnio o 3,3%, a prognozy na cały rok wskazują na wzrost na poziomie 3,2%. Gospodarka jest zdywersyfikowana i odporna na zewnętrzne szoki, a absorpcja funduszy unijnych wspiera inwestycje i konsumpcję.
Rynek obligacji skarbowych
Rentowności 10-letnich obligacji skarbowych wzrosły z 5,45% do 5,47%, co wskazuje na niewielki wzrost premii za ryzyko. Różnica między rentownością obligacji a stopą referencyjną (asset swap spread) może wzrosnąć o kilka punktów bazowych, co sygnalizuje większą niepewność co do stabilności fiskalnej.
Długoterminowo, jeśli Narodowy Bank Polski obniży stopy procentowe do 3,5–4,0% w 2026 r., może to sprzyjać wzrostowi cen obligacji.
Rynek walutowy
Kursy euro (4,25 zł) i dolara (3,62 zł) pozostały stabilne po ogłoszeniu decyzji Fitch. Brak gwałtownych ruchów sugeruje, że inwestorzy nie uznali tej zmiany za natychmiastowe zagrożenie.
Inwestycje zagraniczne
Obniżenie perspektywy ratingu przez Fitch to „żółta kartka” dla Polski. Może wpłynąć na decyzje inwestorów instytucjonalnych, zwłaszcza jeśli inne agencje (S&P, Moody’s) pójdą w ślad za Fitch. Na razie nie widać odpływu kapitału, ale utrzymanie napływu bezpośrednich inwestycji zagranicznych (FDI) będzie zależne od stabilności politycznej i fiskalnej.
Absorpcja funduszy unijnych może złagodzić negatywne skutki dla inwestycji. W 2025 roku środki z Unii Europejskiej mają stanowić około 1% PKB, a w 2026 roku nawet 3%, co pozytywnie wpływa na dynamikę inwestycji publicznych.
Bank Gospodarstwa Krajowego pod lupą
BGK, jako bank państwowy, pełni kluczową rolę w realizacji polityki gospodarczej. Finansuje inwestycje infrastrukturalne, wspiera eksport oraz zarządza funduszami strategicznymi. Jego rating został utrzymany na poziomie „A-”, ale perspektywa została zmieniona na „negatywną”, co odzwierciedla ryzyko związane z sytuacją finansową państwa.
Bank posiada solidne fundamenty operacyjne i aktywnie wdraża polityki zrównoważonego rozwoju. BGK planuje osiągnąć neutralność klimatyczną do 2030 roku i wspiera transformację energetyczną w Polsce.
Co to oznacza dla obywateli?
Choć zmiana perspektywy kredytowej nie wpływa bezpośrednio na codzienne życie obywateli, może mieć konsekwencje w dłuższej perspektywie:
- wyższe koszty kredytów i pożyczek państwowych,
- ograniczenie wydatków na edukację, zdrowie czy infrastrukturę,
- potencjalne podwyżki podatków lub cięcia budżetowe,
- spadek zaufania inwestorów do stabilności gospodarczej kraju.
Podsumowanie
Decyzja Fitch Ratings z 5 i 10 września 2025 r. to wyraźny sygnał ostrzegawczy dla polskich władz. Choć gospodarka pozostaje silna, rosnące deficyty, zadłużenie oraz napięcia polityczne mogą zagrozić stabilności finansowej kraju. Kluczowe będzie podjęcie działań konsolidacyjnych i przywrócenie równowagi budżetowej, aby uniknąć dalszego pogorszenia oceny kredytowej.
Źródło: (obrazek wyróżniający): autor: Shashank457, licencja: CC BY-SA 4.0, Wikimedia Commons.
Źródło: (obrazek w tekście): autor: Wistula, licencja: CC BY-SA 4.0, Wikimedia Commons.