W sierpniu 2025 roku Ministerstwo Finansów opublikowało koncepcję nowego rozwiązania mającego wspierać długoterminowe oszczędzanie i inwestowanie. Propozycja nosi nazwę Osobiste Konto Inwestycyjne (OKI) i stanowi część szerszego pakietu działań pod hasłem „Od oszczędności do inwestycji”. Celem projektu jest stworzenie prostego mechanizmu, który umożliwi obywatelom lokowanie środków w instrumenty finansowe na preferencyjnych zasadach podatkowych.
🔍 Kontekst gospodarczy
Struktura oszczędności w Polsce jest zdominowana przez gotówkę i depozyty bankowe. W porównaniu z innymi krajami Unii Europejskiej, udział inwestycji kapitałowych w majątku gospodarstw domowych pozostaje niski. Ponad połowa oszczędności Polaków znajduje się w formach, które nie chronią przed inflacją i nie generują realnych zysków.
Według danych Eurostatu, w pierwszym kwartale 2024 roku stopa oszczędności gospodarstw domowych w Polsce wyniosła zaledwie około 4,9%, podczas gdy średnia w strefie euro wynosiła ponad 15%. Dodatkowo większość Polaków gromadzi oszczędności w formie depozytów bankowych lub gotówki, a tylko niewielka część inwestuje w akcje czy fundusze inwestycyjne. W praktyce oznacza to, że wiele osób nie zabezpiecza swoich środków przed inflacją ani nie osiąga realnych zysków z odłożonych pieniędzy.
Projekt OKI ma na celu zwiększenie dostępności inwestowania dla osób fizycznych oraz pobudzenie rozwoju rynku kapitałowego, poprzez wprowadzenie zachęt podatkowych i uproszczonych mechanizmów inwestycyjnych.
📘 Założenia Osobistego Konta Inwestycyjnego
OKI ma być dobrowolnym rachunkiem inwestycyjnym, dostępnym dla obywateli, którzy chcą lokować środki w wybrane instrumenty finansowe. Konto będzie oferować uproszczone zasady podatkowe oraz limitowane zwolnienie z opodatkowania.
Główne elementy koncepcji:
- Limit inwestycji bez podatku: do 100 000 zł rocznie
- Część oszczędnościowa: do 25 000 zł może być przeznaczona na lokaty bankowe i obligacje oszczędnościowe
- Podatek od nadwyżki: powyżej limitu planowany jest podatek od wartości aktywów w wysokości 0,8–0,9% rocznie
- Dobrowolność: założenie konta będzie opcjonalne
📈 Dostępne instrumenty finansowe
Środki zgromadzone na OKI będzie można inwestować w:
- Akcje i obligacje notowane na rynku regulowanym
- Fundusze inwestycyjne
- Lokaty bankowe (do limitu 25 tys. zł)
- Obligacje oszczędnościowe Skarbu Państwa
Takie rozwiązanie umożliwia dywersyfikację oszczędności i zwiększa dostępność inwestowania dla osób, które dotychczas nie korzystały z takich form lokowania kapitału.
📊 Wzorce zagraniczne
Projekt OKI jest inspirowany rozwiązaniami funkcjonującymi w innych krajach.
Szwecja – Investeringssparkonto (ISK): Uproszczony system podatkowy umożliwiający inwestowanie w akcje, obligacje i fundusze inwestycyjne. Zamiast opodatkowania rzeczywistych zysków, stosuje się podatek od wartości zgromadzonych środków. Z systemu korzysta około 40% dorosłych obywateli.
Wielka Brytania – Individual Savings Account (ISA): Konto inwestycyjne i oszczędnościowe z możliwością zwolnienia z podatku dochodowego do określonego limitu. Wśród dorosłych obywateli popularne są zarówno konta gotówkowe, jak i inwestycyjne (Stocks and Shares ISA).
Niemcy – Vermögenswirksame Leistungen (VL): System, w którym pracodawcy przekazują dodatkowe środki na oszczędności lub inwestycje pracowników. Środki te mogą być lokowane w różne instrumenty finansowe, co zachęca do długoterminowego oszczędzania i inwestowania.
Analiza zagranicznych modeli pokazuje, że wprowadzenie systemu wspierającego inwestycje indywidualne sprawdziło się w innych krajach i może być inspiracją dla Polski.
🧠 Edukacja i dostępność
W ramach projektu „Od oszczędności do inwestycji” resort finansów zapowiada działania edukacyjne mające wspierać obywateli w podejmowaniu świadomych decyzji finansowych. Planowane są poradniki, materiały informacyjne oraz współpraca z instytucjami finansowymi w zakresie wdrożenia OKI.
📅 Status projektu
Na dzień publikacji (wrzesień 2025), OKI pozostaje propozycją legislacyjną. Ministerstwo Finansów zapowiedziało dalsze prace nad projektem, ale nie wskazano konkretnej daty jego wdrożenia. Nie opublikowano jeszcze projektu ustawy ani rozporządzenia regulującego zasady funkcjonowania OKI.
📌 Podsumowanie
Osobiste Konto Inwestycyjne to projekt zapowiedziany przez Ministerstwo Finansów jako element strategii wspierającej długoterminowe oszczędzanie i rozwój rynku kapitałowego. Zakłada uproszczone zasady podatkowe, limitowane zwolnienie z opodatkowania oraz dostępność dla szerokiego grona obywateli.
W kontekście niskich oszczędności Polaków oraz dominacji depozytów i gotówki, OKI może stać się narzędziem zwiększającym udział inwestycji w strukturze oszczędności, jednocześnie czerpiąc doświadczenia z funkcjonujących systemów zagranicznych, takich jak szwedzki ISK, brytyjski ISA czy niemiecki VL.
Na obecnym etapie OKI pozostaje koncepcją, której szczegóły będą doprecyzowane w toku prac legislacyjnych. Osoby zainteresowane tematem mogą śledzić komunikaty resortu finansów oraz analizować potencjalne korzyści i ryzyka związane z planowanym rozwiązaniem.
Czy OKI rzeczywiście zmieni sposób, w jaki oszczędzamy? Odpowiedź poznamy, gdy projekt przejdzie przez proces legislacyjny.
Źródło (obrazek wyróżniający): autor: Adam-dalekie-pole, licencja: CC BY-SA 3.0, via Wikimedia Commons
