W obliczu rosnących napięć geopolitycznych, wojny w Ukrainie i potrzeby zwiększenia zdolności obronnych NATO, Polska staje się kluczowym beneficjentem unijnych inicjatyw obronnych. W 2025 roku główne źródła wsparcia to: Europejski Fundusz Obronny (EDF), instrument SAFE oraz inicjatywa Plan ReArm Europe. Programy te umożliwiają rozwój krajowego przemysłu zbrojeniowego, modernizację produkcji i wzrost innowacyjności.
Inwestycje z SAFE mają potencjał nie tylko do wzmocnienia polskich firm zbrojeniowych, ale także do stymulowania współpracy międzynarodowej. Dzięki dostępowi do unijnych środków, polskie przedsiębiorstwa mogą tworzyć konsorcja z partnerami z innych krajów UE, co zwiększa ich konkurencyjność na rynku globalnym. Finansowanie SAFE wspiera rozwój innowacyjnych technologii, takich jak systemy przeciwdronowe, cyberbezpieczeństwo czy rozwiązania sztucznej inteligencji dla wojska. Długofalowo może to prowadzić do powstania silnego ekosystemu technologicznego, który nie tylko wzmacnia bezpieczeństwo narodowe, ale także otwiera nowe możliwości eksportowe dla Polski.
Artykuł łączy najnowsze dane finansowe polskich firm zbrojeniowych z informacjami o wsparciu UE, korzyściach gospodarczych i bezpieczeństwa.
Europejski Fundusz Obronny (EDF) 2025
EDF na lata 2021–2027 dysponuje całkowitym budżetem niemal 8 mld euro. W 2025 roku na wspólne badania i rozwój przewidziano 1,065 mld euro. Środki te wspierają:
- badania i rozwój technologii wojskowych,
- innowacje o podwójnym zastosowaniu (cywilno-wojskowym),
- rozwój kompetencji przemysłowych w krajach członkowskich.
Polskie firmy mogą ubiegać się o finansowanie w ramach konkursów EDF w obszarach sztucznej inteligencji, cyberbezpieczeństwa, biotechnologii i technologii kosmicznych.
Plan ReArm Europe – wzrost zdolności produkcyjnych
Plan ReArm Europe to inicjatywa Komisji Europejskiej mająca na celu zwiększenie zdolności produkcyjnych przemysłu obronnego w UE. Program wspiera:
- szybkie uzupełnianie zapasów amunicji i sprzętu,
- rozwój fabryk zaawansowanych technologii,
- wspólne zakupy i inwestycje w produkcję zbrojeniową.
Choć formalnie nie jest częścią EDF, działa komplementarnie i umożliwia wdrażanie technologii opracowanych w ramach EDF do produkcji seryjnej.
UE SAFE Polska
Instrument SAFE (Security Action for Europe) zapewnia Polsce 43,7 mld euro pożyczek, co czyni ją największym beneficjentem programu. Środki mają wspierać modernizację przemysłu zbrojeniowego, ochronę infrastruktury krytycznej oraz rozwój cyberbezpieczeństwa. Dodatkowo program ułatwia dostęp do taniego finansowania, co obniża koszty kapitału dla krajowych firm zbrojeniowych.
Fundusze KPO i inwestycje krajowe
Polska może też korzystać ze środków z Krajowego Planu Odbudowy (KPO) oraz funduszy post-COVID, przekierowanych na inwestycje obronne. Stworzono Defence and Security Fund o wartości około PLN 26 mld (~6 mld euro) na cele takie jak:
- schrony i infrastrukturę dual-use,
- modernizacja i rozwój firm zbrojeniowych,
- rozwój infrastruktury krytycznej.
Dodatkowo planowane jest przekierowanie środków unijnych po pandemii – ok. PLN 30 mld – na rozwój sektora obronnego i bezpieczeństwa.
Korzyści dla firm zbrojeniowych Polska
Dzięki tym programom, firmy zbrojeniowe w Polsce mogą:
- rozwijać nowe technologie i produkty,
- uczestniczyć w konsorcjach międzynarodowych,
- zwiększać potencjał eksportowy,
- korzystać z preferencyjnych pożyczek i dotacji,
- zwiększać zatrudnienie i rozwijać lokalne łańcuchy dostaw.
Ministerstwo Obrony Narodowej wspiera firmy w aplikowaniu do EDF, oferując pomoc techniczną i współfinansowanie projektów rozwojowych.
Dane finansowe wybranych firm zbrojeniowych
- Polska Grupa Zbrojeniowa (PGZ S.A.) – przychody w 2024: 14,5 mld zł; zysk netto: 1,68 mld zł
- PGZ Stocznia Wojenna Sp. z o.o. – przychody: 547 mln zł; zysk netto: 50,7 mln zł
- HSW – Huta Stalowa Wola S.A. – przychody: 9,26 mln zł; zysk netto: 0,81 mln zł
- HSW sp. z o.o. – przychody: 53 tys. zł; strata netto: 14 tys. zł
Dane pokazują, że największe spółki mają potencjał do absorpcji funduszy UE, a mniejsze podmioty mogą korzystać z konsorcjów i wsparcia państwa.
Wpływ inwestycji UE na gospodarkę i bezpieczeństwo
Inwestycje mają znaczenie zarówno militarne, jak i gospodarcze:
- wzrost zatrudnienia w sektorze zaawansowanych technologii,
- rozwój innowacji o zastosowaniu cywilnym (np. medycyna, logistyka),
- zwiększenie konkurencyjności polskiego przemysłu,
- wzmocnienie pozycji Polski w UE i NATO.
Szanse i zagrożenia
Szanse:
- Polska jako centrum produkcji obronnej w UE
- rozwój innowacji i technologii dual-use
- stabilne finansowanie zwiększa przewidywalność inwestycji
Zagrożenia:
- bariery biurokratyczne i ryzyko opóźnień
- nieefektywne wykorzystanie środków przez mniejsze podmioty
- uzależnienie od decyzji unijnych i konkurencja europejska
Podsumowanie
Polska w 2025 roku stoi przed historyczną szansą rozwoju sektora obronnego dzięki połączonym środkom z EDF, SAFE, Plan ReArm oraz funduszom krajowym. Firmy zbrojeniowe Polska mogą zwiększyć produkcję, rozwijać innowacje, eksportować technologie i wzmocnić bezpieczeństwo kraju. Skuteczna absorpcja środków unijnych pozwoli na budowę silnego, konkurencyjnego ekosystemu przemysłu obronnego w Europie.